Эндокрин система авыруларын профилактикалау атналыгы
2025 елның 19-25 маенда Россиядә 25 майда билгеләп үтелә торган Бөтендөнья калкансыман биз көне хөрмәтенә эндокрин система авыруларын профилактикалау атналыгы уза.
Эндокрин система-кеше организмында гормональ баланс һәм гомуми сәламәтлек торышы өчен җавап бирүче төп системаларның берсе. Елдан-ел эндокрин система авырулары тарала бара. Табиб-эндокринологлар кабул итүендә торучылар саны артканнан-арта бара. Бу шикәр диабеты, гипотиреоз, төен бүксәсе, диффуз токсик бүксәсе, бөер өстендәге җитешсезлек һәм башкалар кебек киң таралган авырулар. Шуңа күрә әлеге авыруларны профилактикалауга аерым игътибар бирергә кирәк.
Эндокрин тайпылышлар үсешенә китерә торган төп факторларга түбәндәгеләр керә::
- нәселдәнлек, генетика
- йод, Д витамины җитмәү
- йогышлы авырулар,
- симерү, метаболизм бозылу
- башка органнарның һәм системаларның хроник авырулары,
- йөрәк-кан тамырлары җитешмәү,
- хирургия тыкшынулары,
- берничә препарат кабул итү.
Эндокрин система авыруларын гомуми профилактикалау өчен:
️ Йодлы ризыкларны кулланырга, чөнки бу микроэлемент калкансыман бизнең дөрес эшләве өчен кирәк яисә ризыкка гадәттәге аш тозы урынына йодлы тоз салырга кирәк;
Артык арудан сакланырга һәм стресслы ситуацияләрнең йогынтысын киметергә. Безнең калкансыман бизебез теләсә нинди стресс ситуацияләренә шактый кискен җавап бирә, еш арыганлык һәм даими стресс булганда калкансыман бизнең эшчәнлеге бозылырга, кандагы гормоннар дәрәҗәсе үзгәрергә мөмкин;
Рациондагы шикәр һәм гади углеводлар күләмен киметергә. Катлаулы углеводлар организмны энергия белән туендыра, шуңа күрә алардан баш тартырга ярамый, ләкин углеводларның күп булуы инсулинны югары дәрәҗәдә эшләп чыгаруга ярдәм итә, бу исә метаболизм бозылуларына китерә.
Актив актив сәламәт яшәү рәвеше алып барырга кирәк. Саф һавада ешрак булу һ.б. бу киңәш гади сүзләр түгел. Гадәти җәяү йөрүләр дә сәламәтлегебезгә уңай йогынты ясый, даими шөгыльләр турында әйтеп тә торасы юк.
Шулай ук "дәвамлы актив тормыш" милли проекты кысаларында даими рәвештә диспансеризация узарга кирәк.