9-15 октябрь психик сәламәтлекне саклау атналыгы
2023 елның 9 октябреннән 15 октябренә кадәр Россиядә "Сәламәтлек саклау" милли проекты кысаларында психик сәламәтлекне саклау атналыгы (10 октябрьдә Бөтендөнья психик сәламәтлек көне хөрмәтенә) үткәрелә.
Психик сәламәтлек-ул иминлек халәте, анда кеше үз сәләтләрен тормышка ашыра, гадәти тормыш стрессларына каршы тора, нәтиҗәле эшли һәм үз җәмгыятенә өлеш кертә ала. Бу уңай мәгънәдә психик сәламәтлек кеше иминлегенең һәм җәмгыятьнең нәтиҗәле эшчәнлегенең нигезе булып тора.
Физик һәм психик сәламәтлек торышына гади йогынты ясарга мөмкин:
начар гадәтләрдән баш тарту,
дөрес ашау,
су балансын саклау,
позитив уйлау.
Психик сәламәтлекнең начарлануы күп факторлар белән бәйле: тиз үзгәрә торган социаль шартлар, киеренке эш ритмы, көнкүреш тәртипсезлекләре, психик һәм физик көч куллану. Психик тайпылышлар алкоголизм, наркомания, киләчәккә карата оптимизм булмау белән көчәйтелә.
2023 елга психик авырулар эшкә сәләтсезлеккә китерә торган патологияләр арасында 5 нче урында тора.
Физик һәм психик сәламәтлек арасында тыгыз бәйләнеш бар. Табибларга күп кенә авыруларның психосоматикасы билгеле эчәклек системасы авырулары, астма, кайбер йөрәк авырулары. Алар еш кына барлыкка килә һәм нерв тетрәүләреннән аларның агымы кискенләшә.
Хәзерге чынбарлыкның иң киң таралган авыруы-депрессия. Бу хәл аркасында тагын да мөһимрәк проблема-үз-үзенә кул салу. Ел саен бөтен дөнья буенча 800 меңнән артык кеше үз-үзләренә кул сала. Кешеләрнең күп проценты алкоголизмнан, наркоманиядән интегә, хастаханәгә ятарга кирәк булган психик авыруларга ия. Алар барысы да психиатр ярдәменә мохтаҗ.
Кешенең физик һәм психик хәле тыгыз бәйләнгән.
Сәламәт тәнне һәм рухны саклау өчен төп кагыйдәләр:
Спорт һәм дөрес туклану. Баланслы рацион һәм уртача физик йөкләнеш нык кан тамырлары, нерв системасы һәм көчле иммунитетның нигезе.
Тирән йокы ким дигәндә 7-8 сәгать. Йокы организмны тизрәк торгызырга ярдәм итә, һәм, шуңа күрә, стресс ситуацияләренә күбрәк чыдамлык бирә.
Хобби, зәвык белән мавыгу. Яраткан эше белән шөгыльләнү организмны «шатлык гормоны»бүлеп чыгарырга мәҗбүр итә.
Кызыклы һәм уңай кешеләр белән аралашу. Уңай карашлы кеше тирә-юньдәгеләргә яхшы, сыйфатлы энергия бирә, үзен дә, башкаларны да туендыра.
Сөйләшү сәләте һәм мөмкинлеге. Тискәре эмоцияләрне яшерү һәм үз-үзеңә ябылу зарарлы. Елдан-ел тупланган үпкәләр, әйтеп бетергесезлек, аңлашылмаучанлык һәм стресс җитди психик тайпылышларга китерергә мөмкин, аларның нәтиҗәләре кире кайтарылмаслык һәм фаталь булачак.
Үзегезне һәм психик сәламәтлекне саклагыз, чөнки ул сезгә генә бәйле!