Физик активлыкның түбән булуы, тәмәке тарту, тән массасының артык булуы, канда холестеринның югары булуы һәм артериаль басымның югары булуы белән беррәттән, авырулар үсешенең бәйсез, мөстәкыйль куркыныч факторы булып тора.
Дөньяда ел саен 3,2 миллионга якын кеше физик активлык җитмәү нәтиҗәсендә үлә. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы физик инертлык әһәмияте буенча дүртенче куркыныч фактор, аның өлешенә дөньяда үлем очракларының 6% туры килә, дип саный.
Физик активлыктан башка кешедә йөрәк ишемиясе авыруы куркынычы 30% ка, II типтагы шикәр диабеты үсеше куркынычы 27% ка, шулай ук юан эчәклектә һәм сөт бизендә яман шешләр үсеше куркынычы 21-25% ка арта.
Шуны истә тотарга кирәк: физик активлык сәламәтлек торышына бары тик озак һәм даими булганда гына уңай йогынты ясаячак. Фәнни тикшеренүләр нигезендә-барлык бу куркынычларны киметү өчен уртача интенсивлыктагы көндәлек активлыкның 30 минуты җитә.
Физик яктан актив булу-спорт залына йөрү яки махсус урын, җиһазлар яки инвентарь таләп итә торган нинди дә булса конкрет спорт төре белән шөгыльләнү генә түгел. Ниндидер физик активлык белән шөгыльләнү гомумән берни дә эшләмәүгә караганда яхшырак.
Физик активлык кеше сәламәтлеген теләсә кайсы яшьтә саклауның аерылгысыз өлеше булып тора. «Физик активлык» термины теләсә нинди хәрәкәт төренә керә, шул исәптән ял һәм эш вакытында.
Физик культура организмның саклану көчләрен, аның тереклек тонусын арттыруга, органнар һәм системалар функцияләрен нормальләштерүгә юнәлдерелгән. Организмның көндәлек оптималь физик йөкләнеше аның тулы канлы һәм баланслы эшчәнлеген тәэмин итә.
Физик активлыкның популяр төрләренә түбәндәгеләр керә::
- Йөрү: хәрәкәт вакытында йөрәк тибешенең артуы кан басымын төшерә һәм йөрәкне күнектерә. Тикшеренүләр мәгълүматлары буенча, көн саен 30 минут җәяү йөреп чыгуга багышлаган кешеләр инсульт куркынычын 20% ка киметергә мөмкин, ә йөреп йөргәндә темпны тизләтсәң, куркыныч 40% ка түбәнрәк булачак.
- Велосипедта йөрү: кеше хәрәкәтләнә, педальләр әйләндерә, һәм бу кан әйләнешенең тизләнүенә ярдәм итә, бу исә, үз чиратында, безнең хәлебезгә уңай йогынты ясый һәм организмда кан торгынлыгын булдырмый кала. Шуңа күрә табиблар барысына да (бигрәк тә офис хезмәткәрләренә һәм автомобиль сөючеләргә) даими рәвештә велосипедта вакыт уздырырга киңәш итә.
- Тимераякта шуу: шугалакка даими йөрү йөрәкнең чыдамлыгын сизелерлек арттыра. Киләчәктә йөрәк өянәге куркынычын сизелерлек киметү өчен көн саен бозда нибары 30 минут җитә. Тимераякта хәрәкәт иткәндә, организмның барлык тукымалары кислородка баетыла, бу исә, үз чиратында, матдәләр алмашын активлаштыруга ярдәм итә. Бер сәгать актив шууда 400 ккал чамасы яна. Шугалакта хәрәкәт иткәндә аяк мускуллары гына түгел, кул һәм корпус мускуллары да эшкә җигелә. Шулай ук тимераякта шуганда умыртка сөяген тотып торучы мускуллар күнегүләр ясый һәм гәүдә торышы яхшыра. Бу спорт төре сәламәтлегебезне яхшыртырга гына түгел, ә куәтле уңай энергия алырга, шулай ук психологик киеренкелекне киметергә дә ярдәм итә.
- Спорт уеннары: организмга уңай тәэсир итә, чөнки уен вакытында мускулларның төрле группалары киеренкеләнә, җитезлек, тизлек, сикерә, тигезлекне саклый белү үсә, күрү сәләте камилләшә, пространствода ориентлашу сәләте арта, ихтыяр көче ныгый. Моннан тыш, уен һәрвакыт эмоциональ күтәрелеш белән үрелеп бара. Спорт уеннары акыл эшчәнлегеннән физик активлыкка күчәргә ярдәм итә, бу исә яхшырак ял итәргә ярдәм итә. Шуңа күрә алар акыл хезмәте хезмәткәрләренә аеруча файдалы.
Шулай итеп, физик активлык теләсә кайсы яшьтә кешенең көндәлек тормышының бер өлеше булырга тиеш. Моның өчен спорт белән шөгыльләнү, актив ял итү һәм биналарда яисә саф һавада спорт уеннары йөрәк авырулары, инсульт, шикәр диабеты һәм яман шешнең кайбер төрләре кебек йогышлы булмаган авыруларны профилактикалауга һәм дәвалауга ярдәм итә икәнен белергә кирәк.
Физик активлык тәннең нормаль авырлыгын сакларга ярдәм итә, психик сәламәтлекне нормальләштерә, тормыш сыйфатын яхшырта. Исегездә тотыгыз һәм исән-сау булыгыз!